Kampioen zijn is vaak leuk, maar dit kampioenschap is absoluut geen aanrader. De laatste jaren wordt meer en meer bekend over de verwoestende gezondheidseffecten van onderbelasting door (te) veel zitten. Er is overtuigend wetenschappelijk onderbouwd bewijs dat te veel zitten leidt tot diabetes, hart- en vaatziekten, overgewicht, depressie en zelfs een hoger sterftecijfer. Van te veel zitten ga je dus eerder dood! Tijd dus om eens te kijken hoe dit in elkaar steekt en vooral: wat kun je er aan doen?
Wat is langdurig zitten?
Langdurig zitten is het meer dan 2 uur achter elkaar of in totaal meer dan 5 uur per dag zitten. Langdurig zitten gaat niet alleen over het werk. Veel werknemers zitten thuis net zo lang of vaak zelfs langer dan op het werk. Als je kijkt naar nadelige gezondheidseffecten, dan gaat het niet alleen om zitten. Onderbelasting gaat om zitten en dat wordt wel genoemd sedentair gedrag. Sedentair gedrag valt samen met iedere vorm van gedrag van wakkere mensen waar het energieverbruik van het lichaam laag is. Energieverbruik wordt uitgedrukt in METs (metabolic equivalents). Kort samengevat komt één MET overeen met een energieverbruik van 1 kilocalorie per kilogram lichaamsgewicht per uur. Onderstaande tabel laat de mate van energieverbruik per soort gedrag zien.
Het gaat dus niet alleen om maar wel voornamelijk om zitten. Onderbelasting bevat deze elementen:
- Laag energie verbruik
- zittende of liggende positie
- Vorm van statische belasting
Hoeveel zitten wij?
EU onderzoek dat elke vijf jaar uitgevoerd wordt (ESENER-3-rapport, 2019) laat zien dat in de laatste vijf jaar langdurig zitten ‘van niets op twee’ gekomen is in de lijst van vaakst gemelde risicofactoren op het werk. In de EU geeft in 2019 ruim 59% van de bedrijven aan dat langdurig zitten veel voorkomt. Dit wordt het vaakst gemeld door bedrijven met financiële en verzekeringsactiviteiten (92%), informatie en communicatie werk (92%) en vanuit openbaar bestuur (89%).
Het Eurobarometer-onderzoek (2015) naar sedentair gedrag gaf al een schatting van sedentair gedrag bij grote populaties op basis van zelf gerapporteerde dagelijkse zittijd. In een onderzoek dat 32 Europese landen omvatte was de gemiddelde zelf gerapporteerde zittende houding dagelijks 5 tot 6 uur. Bij het vergelijken van de 32 Europese landen die deelnemen aan de Eurobarometer-studie is gebleken dat de zelf gerapporteerde dagelijkse zittijd sterk varieert. De laagste hoeveelheden dagelijkse zittijd komen voor in Zuid-Europa (Malta en Portugal: gemiddeld 3-4 uur / dag) en delen van Oost-Europa (Roemenië en Hongarije gemiddeld 3-4 uur / dag), terwijl de hoogste hoeveelheden zittijd zich voor doen in de Noord-Europese landen (Duitsland, Benelux en de Scandinavische landen; gemiddeld 5,5 tot 6,5 uur). De typische Europese ‘veelzitter’ voldoet daarbij meestal aan de volgende criteria:
- Man
- Matige gezondheid (o.a. overgewicht, alcohol gebruik, weinig sport)
- Jonger dan 50
- Geen of weinig sport en beweging
- Hoger opleidingsniveau.
Studies van buiten de EU laten hetzelfde beeld zien, enkele voorbeelden van uitkomsten van onderzoek:
- Van de volwassen Amerikanen zit 26% meer dan 8 uur per dag
- In het VK zitten mensen gemiddeld 8,9 uur per dag.
- Canadezen zitten gemiddeld bijna 10 uur per dag.
In een onderzoek uit 2016 genaamd ‘Het Europees kampioenschap zitten’ zijn 1000 werknemers van elk van de 28 EU landen in een face to face interview gevraagd naar hun zitgedrag. Van deze werknemers zit 18% meer dan 7.5 uur per dag. Nederland, Denemarken en Tsjechië zijn de koplopers. Waar het gemiddelde ongeveer 3,5 uur betrof is Nederland de nummer 1 op de lijst met een gemiddelde van boven de 8 uur per dag. Dit sluit aan bij het feit dat Nederland ook het hoogste percentage beeldschermwerkers heeft binnen de EU. Gezien de te verwachten (verdere) toename van digitalisering en robotisering kan niet uitgesloten dat veel zitten gaat toenemen. De trend van de toename van werknemers die met beeldschermen werken laat een gestage toename in beeldschermwerk zien, dit verloopt van 17.6% in 2000 naar 28.8% in 2010 tot 30.3% in 2015. Het Duitse instituut BAuA geeft in dit kader in een van haar publicaties aan: een gemiddeld beeldschermwerker zit op het werk tijdens het werkzame leven 80000 uur.
Wat is het effect van COVID op zitten?
COVID maakt het erger: TNO heeft hier onderzoek na gedaan via haar vragenlijstonderzoek NEA:
- 87% van de thuiswerkers werkt dagelijks langer dan 6 uur achter een beeldscherm (dat was 69%)
- Het gemiddeld aantal overuren is meer dan verdubbeld naar 7,1 uur per week (dat was 3,3 uur)
- Zit duur tijdens het werk is gemiddeld 7,1 uur per dag (dat was 6,6 uur per dag)
Waarom is zitten zo ongezond? En wat kunnen we doen tegen langdurig zitten?
Zelf uw RI&E maken?
Bekijk de demo en probeer gratis twee modules van de IMA.
