Wettelijke verplichting RI&E gevaarlijke stoffen

In het kader van de risico-inventarisatie- en evaluatie is het wettelijk verplicht om van alle aanwezige gevaarlijke (chemische) stoffen de aard, mate en duur van de blootstelling te registreren. Wat moet je allemaal registeren? Hieronder de betreffende artikelen uit het Arbobesluit. Tot slot: de bedrijfsmatige voordelen van een goede registratie.

In het Arbobesluit (artikel 4.2 lid 1) wordt gesteld: met betrekking tot de aard van de blootstelling wordt in ieder geval vastgesteld aan welke gevaarlijke stoffen werknemers worden of kunnen worden blootgesteld, wat de gevaren zijn die aan die stoffen zijn verbonden, in welke situaties blootstelling zich kan voordoen en op welke wijze blootstelling kan plaatsvinden. Ook dient de aard, de mate en de duur van die blootstelling te worden beoordeeld teneinde de gevaren voor de werknemers te bepalen.

Aanvullend geldt:

2. Met betrekking tot de aard van de blootstelling wordt in ieder geval vastgesteld aan welke gevaarlijke stoffen werknemers worden of kunnen worden blootgesteld, wat de gevaren zijn die aan die stoffen zijn verbonden, in welke situaties blootstelling zich kan voordoen en op welke wijze blootstelling kan plaatsvinden.

3. Met betrekking tot de mate van blootstelling aan gevaarlijke stoffen wordt in ieder geval vastgesteld wat het blootstellingniveau is.

4. Voor het doeltreffend vaststellen van het blootstellingniveau wordt gebruik gemaakt van geschikte, genormaliseerde meetmethodes, dan wel andere voor het doel geschikte meetmethodes of kwantitatieve evaluatiemethodes.

5. Bij de beoordeling, bedoeld in het eerste lid, worden in ieder geval de volgende aspecten betrokken:

a. de informatie over de veiligheid en gezondheid die door de leverancier van een gevaarlijke 

stof bij of krachtens wettelijk voorschrift moet worden verstrekt, alsmede de voor de risico-

evaluatie noodzakelijke aanvullende informatie van de leverancier of uit andere gemakkelijk 

toegankelijke bronnen;

b. de omstandigheden tijdens werkzaamheden waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken, 

waaronder begrepen de hoeveelheid gevaarlijke stoffen waaraan werknemers worden of 

kunnen worden blootgesteld;

c. de redelijkerwijs voorzienbare gebeurtenissen die kunnen leiden tot een aanzienlijke 

toename van de mate van blootstelling ook indien er preventieve maatregelen zijn getroffen;

d. de effectiviteit van de genomen of te nemen preventiemaatregelen;

e. voor zover van toepassing, de resultaten van de arbeidsgezondheidskundige onderzoeken.

6. Indien sprake is van verschillende gevaarlijke stoffen, wordt de beoordeling, bedoeld in het eerste lid, gebaseerd op het risico dat die gevaarlijke stoffen in combinatie opleveren.

7. De in het eerste lid bedoelde mate van blootstelling wordt overeenkomstig het vierde lid getoetst aan de voor de betrokken stof vastgestelde grenswaarde.

Voor carcinogene en mutagene stoffen geldt een aanvullende registratieplicht waarin moet worden opgenomen (Arbobesluit art. 4.13): 

a. de reden waarom het gebruik van een kankerverwekkende stof of het toepassen van een kankerverwekkend proces voor het verrichten van de arbeid strikt noodzakelijk is en vervanging technisch niet uitvoerbaar is;

b. de hoeveelheid van de kankerverwekkende of mutagene stof die per jaar pleegt te worden vervaardigd of gebruikt dan wel aanwezig pleegt te zijn in verband met de opslag respectievelijk de frequentie waarmee een proces per jaar pleegt te worden toegepast;

c. de soort arbeid die met de kankerverwekkende of mutagene stof pleegt te worden verricht of waarbij het kankerverwekkende proces pleegt te worden toegepast;

d. het aantal werknemers dat aan een kankerverwekkende of mutagene stof of een kankerverwekkend proces pleegt te worden blootgesteld of kan worden blootgesteld;

e. de preventieve maatregelen die zijn genomen om de blootstelling van werknemers aan kankerverwekkende of mutagene stoffen of aan stoffen die vrijkomen bij kankerverwekkende processen te voorkomen of te minimaliseren;

f. de persoonlijke beschermingsmiddelen die worden gebruikt bij arbeid waarbij werknemers worden of kunnen worden blootgesteld aan kankerverwekkende of mutagene stoffen of aan stoffen die vrijkomen bij kankerverwekkende processen;

g. de gevallen waarin kankerverwekkende of mutagene stoffen of kankerverwekkende processen worden vervangen door stoffen of processen waarbij de werknemers niet of minder aan gevaar voor hun veiligheid of gezondheid worden blootgesteld.

Arbobesluit artikel 4.15. Lijst van werknemers

1. Er wordt een lijst bijgehouden van werknemers die worden of kunnen worden blootgesteld aan kankerverwekkende of mutagene stoffen of stoffen die vrijkomen bij een kankerverwekkend proces, onder vermelding van de blootstelling die zij hebben ondergaan.
2. Iedere werknemer heeft recht op inzage in en afschrift van de gegevens die in de lijst, bedoeld in het eerste lid, met betrekking tot hem zijn opgenomen.

Voor de ‘voor de voortplanting vergiftige stoffen’ dienen naast de algemene gegevens (zie bovenaan) ook nog de volgende gegevens te worden vastgelegd (Arbobesluit art. 4.2a): 

• de hoeveelheid van de stof die per jaar pleegt te worden vervaardigd of gebruikt dan wel aanwezig pleegt te zijn in verband met opslag;
• het aantal werknemers dat arbeid pleegt te verrichten op de arbeidsplaats waar de stof pleegt voor te komen;
• de vorm van de arbeid die met de stof pleegt te worden verricht.

Veelal wordt in het kader van de milieu- of omgevingsvergunning of in het kader van de lozingsvergunning ook een registratie van de aanwezige stoffen gevraagd. Deze registraties kunnen natuurlijk prima gecombineerd worden. 

Bedrijfsmatige voordelen registratie

Voordelen van een goede registratie is niet alleen dat men aan wettelijke verplichtingen voldoet, maar dat deze ook bedrijfsmatige voordelen heeft.

• Tijdens de gewone procesvoering heeft men zicht op waar welke stoffen staan en kan men daardoor efficiënt gebruik maken van deze stoffen en hoeft men minder grote voorraden aan te houden.
• De registratie kan gebruikt worden als voorraadbeheerssysteem en vice versa.
• De registratie kan behulpzaam zijn bij het verstrekken van informatie over gevaarlijke stoffen aan de gebruikers. Het registratiesysteem kan daartoe gekoppeld zijn aan een informatiesysteem met veiligheidsinformatiebladen, werkplekinstructiekaarten of andere data.
• In geval van ongelukken en calamiteiten kan men direct aan de bedrijfshulpverleners en externe hulpdiensten de informatie over aanwezigheid en aard van de stoffen verstrekken, waardoor adequaat kan worden ingegrepen.