De meest voorkomende tekortkomingen in een RI&E

Wendel Post

Arbeidshygiënist Arbo Unie

LinkedIn

“Wat weegt zwaarder: volledig, actueel of betrouwbaar? De kwaliteit van een RI&E wordt afgemeten langs drie assen: volledig, actueel en betrouwbaar. Onder volledig verstaan we: alle risico’s, alle werkzaamheden en alle werkplekken. Actueel betreft de stand der wetenschap en techniek. En of de RI&E nog de huidige situatie beschrijft. Voor betrouwbaarheid zijn er verschillende definities. Variërend van de situatie eerlijk weergeven tot de risico’s zijn goed ingeschat en de maatregelen in het plan van aanpak sluiten aan bij de risico’s. 

Voor mij geldt de eerste definitie en die moet mijns inziens zwaarder wegen dan nu het geval is. De situatie eerlijk weergeven doe je door de werkvloer te betrekken bij het uitvoeren van de RI&E. En dus niet slechts de input van directeur of preventiemedewerker. Laat de werknemers en leidinggevende samen de grootste knelpunten in hun werk bepalen. Zo wordt de RI&E van hen en gaan ze met het resultaat aan de slag. En nee, dat hoeft niet gelijk uitputtend. Want kijken door een arbobril, risico’s bespreken en de aanpak van de eerste knelpunten leidt tot het aankaarten van andere knelpunten. Zo komen volledigheid en actualiteit -op termijn- vanzelf in orde.”

Patrick van der Lem

Hoger Veiligheidskundige

HSE-Now

LinkedIn

“Het toetsen van een RI&E is stiekem hartstikke leuk werk. Je krijgt een kijkje in de keuken van tal van soorten bedrijven. Zo keek ik de afgelopen jaren bij een afvalverwerker, waterbedrijf, BRZO bedrijf, kaasproducent, een luchthaven en diverse aannemers achter de schermen. De meest voorkomende aandachtspunten die ik ben tegengekomen zijn de betrokkenheid van de medezeggenschap, het vaststellen, prioriteren en uitvoeren van verdiepende onderzoeken én de uitdaging om de RI&E dynamisch te houden. Wat ook een belangrijke is, en waarvan ik hoop dat de IMA in de toekomst eenvoudig faciliteert, is de koppeling tussen geïnventariseerde risico’s en functies die er aan blootgesteld worden. Dit is belangrijk voor de vaststelling van instructies, PBM’s en het PMO voor de specifieke functie.”

Frits Onvlee

Arbeids- & Organisatiedeskundige

Arbo Unie

LinkedIn

“Mijn boodschap is dat het Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) in bijna alle gevallen niet volledig is rekening houdend met de wijze waarop de inspectie er naar kijkt. Met de Risico- inventarisatie & Evaluatie worden risico’s in kaart gebracht binnen organisaties. De RI&E is pas volledig wanneer alle risico’s in kaart zijn gebracht. De risico’s ten aanzien van psychosociale arbeidsbelasting worden op verschillende manieren geïnventariseerd. Het Medewerkers Tevredenheid Onderzoek (MTO) wordt vaak gebruikt voor het inventariseren van risico’s ten aanzien van PSA. Het woord zegt het al. Medewerker Tevredenheid is wat anders dan een risico en heeft ook een ander doel. Bij het toetsen van de RI&E moet dan ook vaak de conclusie getrokken worden dat de RI&E wat betreft PSA onvolledig is. Niet alle risico’s worden hiermee geïnventariseerd of is niet diepgaand genoeg met het risico dat bij inspectie er aanvullend onderzoek nodig is. “Bezint voor ge begint” en laat u vooraf goed adviseren over het ontwerp van een MTO of adequate aanpak van PSA-inventarisatie. Verzuim als gevolg van psychische klachten is de voornaamste verzuimoorzaak en verdient daarom de juiste aandacht.”

Joey Rozendal

HVK gecertificeerd kerndeskundige 

Dion Arbo & Milieu

LinkedIn

“Ik verzorg vanaf eind 2017 de toetsingsverzoeken. En heb inmiddels vele tientallen klanten naar tevredenheid kunnen helpen. Tekortkomingen in de RIE die ik vaak tijdens de toetsing tegenkom zijn:

• Het onjuist toepassen van de risico wegingsmethodiek Kinney en Wiruth (onjuiste interpretatie).  
• Het te generalistisch/ algemeen beoordelen van Psychosociale arbeidsbelastings vraagstukken.
• Het niet verbinden van deadline, verantwoordelijk medewerker met de uit te voeren actie.
• Het onvoldoende borgen van continuïteit van de informatieverstrekking betreffende veiligheidsvraagstukken in overlegstructuren.
• Het beperkt beoordelen van de wettelijke taken behorende bij de preventiemedewerker.”

Pieter Diehl

Senior Consultant 

BMD Zuid

Meer informatie op Werk&Veiligheid

“Als gecertificeerde hogere veiligheidskundige voer ik veel risico inventarisaties uit en toets veel RI&E’s. Tot op heden heb ik weinig RI&E’s gezien en getoetst die compleet waren. De meeste rapporten die ik toets zijn basis inventarisaties. Hierin is opgenomen dat alle nadere inventarisaties nog uitgevoerd moeten worden. Deze nadere inventarisaties worden vaak niet als onderdeel gezien van de RI&E en worden dan ook niet getoetst door een aangewezen gecertificeerde persoon zoals benoemd in de Arbowet. Dus er zijn maar weinig RI&E’s die compleet zijn. En natuurlijk een RI&E is nooit af. Iedere week komt er weer wat bij. De meeste bedrijven veranderen de inrichting en kopen vaak nieuwe machines erbij. Zo wordt de RI&E een dynamische RI&E.

Wat mis ik nog meer in de meeste RI&E’s:

• Risico inventarisaties als er binnen het bedrijf feestjes gehouden worden. Denk bijvoorbeeld aan alle BHV-verplichtingen.
• Medewerkers die veel in de auto zitten en veel kilometers maken, hebben vaak het grootste risico om een bedrijfsongeval, lees verkeersongeval, te krijgen. Hierover komt vaak niets voor in de RI&E.
• Het niveau van de preventiemedewerker.
• Opleidingsplan.
• Plaatsonafhankelijk werken (thuiswerken) vaak niet geregeld.
• Het verzuim wordt soms vermeld maar niet uitgewerkt.
• Medewerkers die ergens anders werken. Deze werkplekken horen ook in de RI&E.
• Onderwerpen die in de PAGO aan de orde moeten komen.
• BHV-risico’s om scenario’s te bepalen en zo het aantal BHV-ers te bepalen. Dit mag ook in het BHV-plan opgenomen worden.
• Tot slot kan ik vaak niet vinden welke betrokkenheid de medewerkers en zeker de OR (instemmingsrecht) hebben gehad in het bepalen en het uitvoeren van de RI&E.”

Nicole Pikkemaat

Trainer / adviseur Arbeid & Gezondheid en gecertificeerd vertrouwenspersoon

SBI Formaat

LinkedIn

“In mijn werk als trainer/ adviseur Arbeid & Gezondheid kom ik veel RI&E’s tegen en spreek ook veel OR-en, preventiemedewerkers en VGWM-commissies over de RI&E. De volgende tekortkomingen kom ik vaak tegen:

• De RI&E is vooral gericht op de gebouwen en werkplekken. Psychosociale arbeidsbelasting is niet of onvoldoende meegenomen. Als het wel aan de orde komt, is vaak onvoldoende inzicht in de oorzaken / stressbronnen. Ook zijn de maatregelen in het bijbehorende plan van aanpak weinig concreet, zoals: we bespreken de werkdruk in het werkoverleg of we gaan werken aan de bewustwording inzake pesten.
• Er is geen of nauwelijks aandacht voor de risico’s van afwijkende werktijden, zoals onregelmatig werken, ploegendiensten en nachtdiensten.
• De risico’s van alleen werken worden onvoldoende belicht.
• De OR is niet betrokken en niet om instemming gevraagd, zowel wat betreft de uitvoering van de RI&E alsmede het plan van aanpak.
• De RI&E is erg algemeen en globaal. Afdelingen, teams of medewerkers kunnen zich er niet in herkennen. Medewerkers worden nauwelijks of weinig betrokken. Soms wordt zelfs een vragenlijst vanachter het bureau ingevuld.
• De RI&E is een papieren tijger. De opvolging, de uitvoering van de maatregelen verloopt stroperig. Ook vinden bedrijven het lastig om de RI&E’s actueel te houden en overzicht te houden van de follow up. 
• Uitvoering van verdiepende RI&E gebeurt onvoldoende. In geval er wel verdiepende RI&E’s worden uitgevoerd, wordt de uitkomsten en bijbehorende maatregelen lang niet altijd (snel) bij het plan van aanpak gevoegd.
• In de RI&E ontbreekt vaak een gericht advies voor het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO). Ook een advies voor de invulling, deskundigheid en uitrusting van de preventiemedewerker mist geregeld.”

Louis de Jong

Senior adviseur arbeidshygiëne en veiligheid

Arbeidshygiënist en HVK 

Arbo Unie

LinkedIn

“Om te beginnen, ik keur geen RI&E goed of af. Ik beoordeel de actualiteit, de betrouwbaarheid en de volledigheid. Uiteraard ook, indien van toepassing of voldoende diepgang is aangebracht. Daarover adviseer ik de opsteller van de RI&E. Ik geef aan of ze wel, gedeeltelijk of niet aan de wet voldoen.  

Wat betreft diepgang, dat ontbreekt nog al eens. Soms weten bedrijven niet dat bijvoorbeeld het geluidsonderzoek van een jaar eerder ook onder de RI&E-verplichting valt. Verwijs in de RI&E naar een dergelijk onderzoek. Bij branche-RI&E’s met veel vragen waarop ja/nee geantwoord wordt, mis ik vaak de verdere toelichting. Wat heb je al gedaan om het risico te beheersen. Maar ook, wat ga je doen. Het Plan van Aanpak is vaak niet voldoende geconcretiseerd.”

Jannet Bergman (Arbeids- en organisatiedeskundige), Ronald Hoevers (Arbeidshygiënist) en Ronald Kuijn (Hoger Veiligheidskundige) 

PRISMA Arbozorg  

‘Wij toetsen een grote diversiteit aan RI&E’s (al dan niet erkend via RIE.nl) bij verschillende sectoren en bij bedrijven van verschillende omvang.  We komen de volgende tekortkomingen regelmatig tegen:

• De RI&E is niet volledig. Tegelijkertijd is dit ook de vraag waar iedereen mee worstelt: wanneer is de RI&E volledig en compleet, maak je een RI&E op hoofdlijnen of heel gedetailleerd?
• Nadere inventarisaties/verdiepende inventarisatie zijn niet benoemd en/of niet uitgevoerd (er zijn minstens 19 nadere inventarisatie verplichtingen).
• Plan van aanpak ontbreekt of is niet SMART ingevuld.
• Deskundigheid bij de uitvoerder(s) ontbreekt op bepaalde inhoudelijke thema’s, denk aan thema’s zoals straling, trillingen, explosieveiligheid, blootstelling gevaarlijke stoffen en werkstress (psychosociale arbeidsbelasting).
• Gebrek aan betrokkenheid werkvloer, zowel medewerkers als leidinggevenden, gebrek aan betrokkenheid bedrijfsarts en niet te vergeten de betrokkenheid van ondersteunende functies als HR/P&O, facilitair e.d.”

Lees ook!

Op Werk & Veiligheid kunt u kosteloos de nieuwe whitepaper : ‘10 Eisen waaraan een RI&E moet voldoen’ downloaden